Iscinin hakki ve bizim degerlerimiz

Hukukun üstünlügünü kendi degerlerimizi ögrenmek, bilmekle ve uygulamakla gecer. Kendi degerimizi uygulamadigimiz sürece kul hakkini ihlal etmis oluruz.

Günümüzde malesef kul hakkini ihlal etmek ve menfaate dayali düsünmek ve madiyata deger verimekle bir yerlere geliniyor.Bir mevki icin kul hakki  yemek ve maneviyati  hice saymak günümüzde socio kultürel sorunlarimizizdan biridir. Bunun icin ilmimize, bilgimize, egtim haklarimiza deger vedip sahip cikmamiz gerekmektedir.

Bizim degerlerimizde emege saygi vardir. Helal yoldan calisip kazanc saglamak ibadetlerimizden biridir.  Peygamber efendimiz (sas) , " Hic kimse kendi elinin emeginden daha temiz bir kazanc elde edemez" buyurarak emegin Allah katindaki degerinin altini cizmistir.

Isci ve isveren iliskisinin bir emek sömürüsü düzenine dönüsmesine engel olmustur.Peygamberimiz´in (svs) " iscci kardesleriniz sizin islerinizi yapan kimselerdir. Allah onlari ellerinizin Altina verdi, dileseydi sizin onlarin eli Altina sokabilirdi. Ôyleyse yaninizda isci calistiriyorsaniz, yediginizden onlara da yedirin, giydiginizen giydirin. Onlara güclerini asan bir is teklif etmeyin, eger zor bir isi yapmalarini isterseniz, siz de onlara yardim edin". " Iscinin ücretini, alin teri kurumadan ödeyin. " gibu sözleriyle bir patronlar sinifinin olusmasini ve emegin sömürülmesini engellemeye calismistir.

Islam, ücret miktari tesbit ediliken, ücretin, iscinin kendisinin ve bakmakla yükümlü oldugu kimselerin barinma, yeme- icme, giyim- kusam, ve egtim gibi temel ihtiyaclarini karsilayacak ölcüde olmasini öngörür. Dinimiz calisma sartlariyla alakali isci haklarini da düzenlemis, iscinin sagligini tehlikeye atacak calismasartlarini zulüm olarak kabul etmistir. Isciye saglanmasi gereken calisma ortami din ve vicdan hürriyetini  de tanimali, isciye kendi dininin gerektirdigi ibadetleri yerine getirebilecek zaman ve mekan saglanmalidir. 

Bizim degerlerimiz kadin erkek herkesin calisma hakkini tanimis, isci ve isverenlerin haklarini korumak icin de grev ve lokavt gibi catisma temelli haklar yerine Hisbe Müessesi denilen modern hukukun yeni kavramaya basladigi bir ombudsmanlik müessesi tesis etmistir.

Bizim inancimiz her insanin hakkinin korunmasi ve adaletli olmaktir. Yaratilani yaratandan ötürü hos görmek ve sevmektir. Allah´in sifatlarindan biridir El- Hak ve bu guvencegi bize Allah saglarmistir, kul hakki,  yetim hakki, hayat hakki,  esitlik ilkesi, özgürlük hakki, azinlik haklari, komsu hakki, cocuk hakki, ana baba hakki, kadin hakki, isciler hakki, cevre hakki,engelli haklari, yetim haklari, barinma hakki, seyahat hürriyeti,hayvan hakki, egtim hakki, evlilikte eslerin karsilikli haklari, adil yönetim hakki, saygi görme hakki,özel mülkiyet hakki v.s.

Kul hakki "Ey Iman edenler! Mallarinizi aranizda haksizlikla yemeyin. Ancak karsilikli riza ile yapageldiginiz ticaret bundan ayridir" Nisa, 4/29)

Bizim degerlerimiz hak yememekden gecer. Bizler malin, canin neslin namusun, aklin ve dinimizin kiymetini bilmemiz gerek ve korumamiz gerek. Bunlara riayet etmeyenler kul hakkina girmis olur. Dedikodu ve giybet de kul haklarini ihlal etmektir. Bu kisiler hak sahibinden helalik istemesi gerekmektedir. Allah bize Kul hakki ile gelmeyin bana der, buyüzden.  Kul hakkinin kücügü büyügü olmaz. " Kim zerre kadar hayir islese onun karsiligini görecek. Her kim de zerre kadar ser islese onun karsiligini görecek" (Zilzal, 99/7-8)

Bizim degerlerimiz kadinin calisma hakkini, mülk edinme hakkini, bosanma hakkini, kanun önünde erkeklerle esit olma hakkini, egtim hakkinii tanimistir. Erkeklerede taninmistir. ama kadina özel haklar da taninmistir." Ben, erkek olsun, kadin olsun, icinizden hic bir calisanin calismasini zayi etmeyecegim ( Al-i Imran, 3/195)

Bizim degerlerimiz  hukukkun üstünlügünü yansitir. iscini  haklarini koruyan iscinin emegini  teri korumadan hakkinin verilmesini emretmistir. " Size Rabbinizden acik bir delil gelmistir, artik ölcüyü, tartiyi tam yapin, insanlarin haklarini ve ücretlerini eksik vermeyin. Düzeltilmesinden sonra yeryüzünde bozgunculuk yapmayin. Eger, inananlar iseniz bunlar sizin icin Daha hayirlidir." (A´raf, 7/85)

" Muhakkak, Allah size, emaneteri ehline vermenizi ve insanlar arasinda hükmettiginiz adaletli hükmetmenizi emreder." ( Nisa, 4/58)

Batida basliyan kapitalist düzenin getirdigi 1 mayis birlik, emek ve dayanisma  ve haksizliklara mücadele günü bügün bir cok ülkede kutlaniyor. Türkiyede ilk 1923 de resmi olarak kutlanmistir. 1 mayisin bir cok ülkeye faydasi olmustur ve bazi ülkelerde yasiyanlar yararlanmistir.  Bir sekilde kapitalist düzenin degirdigi sömürge,  emege ihlal, halen devam etmektedir. Halen kadinlara erkekler gibi esit maas hakki taninmamaktadir.

Egtimli olsa da, düsük maaşa calistirmak gibi bir lüksü de var isverenlerin. Tasarruf adi altinda kurumlarin ayni cati altinda birlesmesi ve bunun getirisi  personel kisitlamalari, vesaire gibi bir cok problemler sayabiliriz. Ne diyelim olsun, İt ürür kervan yürür. ... 'Saman altından su yürüterek' pek çok yerde güç temerküzüne girdiklerini gördük. Bu düzen böyle kölelik devam ediyor diyebiliriz. Yüce degerlerden biridir alin teri ve emek buna deger veren, emege saygi duyan Peygamber Efenimiz "iscinin ücretini alin teri kurumadan önce ödeyiniz " demistir.  Onun anlayisinda olan bir ümmet olmayi ve bu degerlere sahip cikmayip cikan, cikmayan varsa da sahip cikmasina ümit ediyorum.

1 Mayis kutlu olsun..