Diğergam Türkiye de eskiden öz türkcemiz de kullanilan ve bilinen bir kelimeydi. Simdi ise onun yerine empati kullanilir oldu sanki. Iki kelimenin de kelime anlami cok güzel ve degerli ama farkli anlamlari var. Iki kelimeyi de iyi kavrayabilmemiz icin kelime anlamina bakmamiz gerek.Diğergam kelime anlami ile diger insan icin gamlanmak yani derdi ile dertlenmek demektir. Bunu bencil olmadan yapabilmek demektir. Baskasini düsünmek ve onu anliyabilmek islam fıtratından gelir.
Empati ise uluslararasi bir kelimedir, cogu ülke de empati denilince ne demek oldugunu anlarlar. Empati kendini baskasinin yada baskalarinin yerine koymak demektir. Diğergam ile empati arasindaki fark budur.
Insan diğergam fitrati ile dogar. Annedir babadir ilk önce cocuguna digergam hassasiyetini gösteren. Insani insan yapan bu merhamet dolu özelik her social ortaminda ki insan icin gecerli olmasi gerekir. Arkadas, akraba, tanidik yada hic tanimadigimiz yabanci bir insan icin, insan oldugu icin derdine derman olmak. Onun derdi ile dertlenip cagre aramak. O insani anliyabilmek, bencil olmadan insan oldugunu degerligini hissetirebilmek ne güzel bir vazifedir öyle yasamak lazimki insan oldugumuzu ve karsimizdakini insan yurduna koyabilmeyi icselestirmemiz gerek.
Merhamet kokan diğergam hali ile yaklasim ne güzel bir görevdir. Insanlar malesef bu degerimizi yavas yavas yitirmeye basladi ve yitimeye devam ediyorlar. Insana verilmis bu güzel vazife digergam diger insanlara yönelik davranis bicimidir. Bir Insan digerini dinlerken o kisi ile ayni piskolojik hale girebilmek karsisindaki kisiye bunu hissetirmek, diger insani piskolojik olarak rahatlatir. Digergam halini gözardi edenler bencil kisilerdir. Anlayis fazla olmaz karsisindaki insana ve kendi bildigini empoze etmeye calisir. Bir insana birsey anlatmak isteyen biri öncelikle o durumu anliyarak sonra degerlendirerek, insanin derdi ile dertleninebilmesi gerek. Anliyabilmesi ve düsünebilmesi icin önce durumu degerlendirme yapmasi gerek. Bunu yapmadan ön yargi ile yaklasan insan digergam vaziyetine girmesi zordur.
Bunun icin ailenizi, arkadaslarinizi,, akrabanizi ve tanidiklarinizi anlamadan dinlemeden durumu degerlendirmeden düsünebilmeniz ve anlamaniz zor olacaktir. Konusmadan önce üc kere düsünüp sonra durumu degerlendirmek gerek. "Agzindan cikan kulagin duyuyor mu?" ifadesi bir değimdir ve diger insan icin gamlanmak icin de agzimizdan cikan kullagimiz duymasi gerek.
Hz mevlananin bir sözü var :"Agizdan bir kere cikan söz bil ki, bir yaydan firlayan ok gibidir. O Ok gittiği yerden geri dönmez. Seli başkan bağlamak gerek. Ne kadar anlamli bir söz diger insani anlarken ve düsünürken sözlerimize de dikkat etmemiz gerek. Hadis-i Serif de Bela, insanin sözü üzerine gelir diger insani anlamak isterken belaya bulasmamak icin sözlere dikkat etmek gereklidir.
Bin düsün, bir konus! Bu daha iyidir herzaman icin diger insani anlamak icin. "Dilin kemigi yok, ama kemigi kirar" derler iste insan birbirini kirmamak icin özen göstermesi gerektigini bu sözle anlariz diger insani anlamak icinde agzimizdan cikan kulagi duymasi gerekir.
Bu yüzden bir insani anlamak isterken güzel sözlü olmak gerek ona sadaka vermis kadar o insanla gamlanmis olursun ayni Hadis-i Serif de söylenilen söz gibi " Güzel söz,sadakadir. Hz Süleyman a.s de demis ki "Güzel sözler petekten Damla Damla sizan bela benzer, insanin ruhuna tat verir." Bu sözlede güzel sözün degerini vurgulamak ve digergam vazifesinde güzel sözlü olmayi tavsiye ederim.
Aile huzurumuz icin, digerinin derdine derman olabilmek icin, sevgimizi, deger vermeyi ve degerine deger katmayi, kisilik haklarina saygi duymayi vazife bilmek ve tabiki ilgi, alakayi, vefali olmayi hatirlamamiz gerekir. Digergam olabilmek icin kenetlenmek bir olabilmek bir düsunceyi kavrayabilmek, icselestirip, diger insanin derdine derman olmaktir.Anlayip anlasmak ve huzura ermektir digergam olabilmek. Kendimizi de onun yerine koyarak cagreler aramak bir cözüm üreticisi olabilmek hem aile icin hem arkadas icin hem akraba icin gecerli bir vazifedir. Birbirimize sahip cikalim digergam olup halimizi durumumuzu birbirimizden soralim. Ilgi alakayi birakmiyalim ozaman daha huzurlu ve saglikli bir ortam olacaktir.
Bu sekiz kavrami herkezin bilmesini isterim bizim medeniyetimizde empati ve digergamlik cok güzel anlatan sekiz mertebe kötü den iyiye dogru iste bunlar:
“Mertebeler: Bende yok onda da olmasın. (Hased) Bende var onda olmasın.(Buhul) Onunki benim olsun. (Şuhl) Onda var bende de olsun. (Gıpta) Bende var onda da olsun.(Sehavet) Benim değil onun olsun. (İsar) Ben de yok ama onda olsun. (Cud) Onda yok bende de olmasın. (Fakr)”
Bu SEKİZ KAVRAMA ÇOK DİKKAT ! Hased حسد : Bende yok onda da olmasın. Sehâvet سخاوة : Bende var onda da olsun. Buhl بخل : Bende var onda olmasın. Cûd جود : Bende yok onda olsun. Şuhh شح : Onunki benim olsun hep benim olsun. İsâr إيثار : Bende olan her zaman onun olsun. Gıpta غبطة : Onda var bende de olsun. Fakr فقر : Madem onda yok bende de olmasın
kaynak:
CÜNEYD-i BAĞDÂDÎ
https://islamansiklopedisi.org.tr/cuneyd-i-bagdadi
http://www.ozlenenrehber.com.tr/tr/dergi/35/cuneyd-i-bagdadi-k-s-368.html
http://www.secder.com.tr/koseyazisi.php?id=145&hakka-yonelemeyesimiz-7-haset
